15 Aralık, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı’nın (UNESCO) 03 Kasım 2025 tarihinde yapılan 43. Konferansı’nda gerçekleştirilen oturumda kabul edilen kararla “Dünya Türk Dili Ailesi Günü” olarak ilan edilmiştir. 15 Aralık 1893, Orhun Yazıtları’nın metinlerinin çözümlendiği / okunduğu haberinin Vilhelm THOMSEN tarafından Danimarka Kraliyet Bilimler Akademisinde bilim dünyasına ve kamuoyuna duyurulduğu tarihtir.

Bilge Tonyukuk ve ona ait yazıtlar, II. Türk Kağanlığı ve Orhun Yazıtları’yla âdeta özdeşleşmişlerdir. Bu makalede Bilge Tonyukuk ve Bilge Tonyukuk Yazıtları hakkında bilgi verilecektir.

Bilge Tonyukuk, Kutluk İlteriş Kağan, Kapgan Kağan ve Bilge Kağan dönemlerinde kumandan, danışman ve sözcü olarak görev yapmış; başarılı hizmetleri ve yol göstericiliği sayesinde de II. Türk Kağanlığı Dönemi’ne damgasını vurmuştur.

Başarılı hizmetlerine rağmen Bilge Tonyukuk’un kimliği, soy kökü hakkında yerli ve yabancı bilim insanları tarafından bugüne kadar farklı görüşler ileri sürülmüş; sürülmeye de devam etmektedir. Bunda konuyla ilgili bilim insanlarının eski Türk yazıtlarına ait metinleri kaynağından okuyup anlayamamalarının, döneme ait kaynaklardaki bilgileri doğru biçimde yorumlayamamalarının da rolü büyüktür.

Bilge Tonyukuk, kendisi tarafından diktirilen yazıtlarda da bahsedildiği gibi Çin’de doğmuştur ancak o bir Çinli değildir. Hem yazıtlardaki bilgiler hem de son yıllarda yapılan araştırma ve incelemeler, onun kesinlikle Türk olduğunu kanıtlamaktadır.

Bu makalede yapılan son araştırmalardan, incelemelerden ve elde edilen belgelerden hareketle Bilge Tonyukuk’un soy kökü, Bilge Tonyukuk Yazıtları, Bilge Tonyukuk Anıt Mezar Kompleksi, Bilge Tonyukuk Yazıtları’nı korumak amacıyla TİKA tarafından yaptırılan müze hakkında bilgi verilmektedir.

Dünya Türk Dili Ailesi Günü, Bilge Tonyukuk, Bilge Tonyukuk Yazıtları, kimlik, bilgelik